Φωτογραφία: Unsplash
Ένας από τους πιο κοινούς ιούς στον κόσμο μπορεί να είναι η αιτία του λύκου, μιας αυτοάνοσης νόσου με ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτό τον μήνα.
Μέχρι σήμερα, ο λύκος παρέμενε «μυστηριώδης», καθώς όπως το σύνολο σχεδόν των αυτοάνοσων, δεν είχε βρεθεί μία μοναδική ριζική αιτία της νόσου.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Translational Medicine, υποδεικνύει ότι ο ιός Έπσταϊν-Μπαρ, με τον οποίο έρχεται σε επαφή το 95% των ανθρώπων κάποια στιγμή στη ζωή τους, μπορεί να προκαλεί λύκο οδηγώντας το σώμα να επιτίθεται στα δικά του υγιή κύτταρα.
Η μελέτη προσθέτει στοιχεία στο ολοένα αυξανόμενο σώμα δεδομένων που συνδέουν τον ιό Έπσταϊν-Μπαρ με διάφορα μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων. Καθώς αυτές οι ενδείξεις συσσωρεύονται, οι επιστήμονες εντείνουν τις εκκλήσεις για την ανάπτυξη εμβολίου κατά του ιού.
«Εφόσον τώρα κατανοούμε καλύτερα πώς αυτός ο δύσκολος ιός ευθύνεται για αυτοάνοσα νοσήματα, νομίζω ότι είναι η ώρα να βρούμε πώς να τον προλάβουμε», δήλωσε η Δρ. Anca Askanase, κλινική διευθύντρια του Lupus Center στο Πανεπιστήμιο Columbia.
Σε ασθενείς με λύκο, μια αυτοάνοση επίθεση μπορεί να προκαλέσει έντονη κόπωση, πόνο στις αρθρώσεις και δερματικά εξανθήματα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η νόσος μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρα ή απειλητικά για τη ζωή προβλήματα, όπως βλάβη στους νεφρούς, ή να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε το σώμα να μην μπορεί να αντιμετωπίσει λοιμώξεις.
Οι επιστήμονες υποπτεύονταν εδώ και καιρό μια σύνδεση μεταξύ του Έπσταϊν-Μπαρ και του λύκου, αλλά ο ακριβής μηχανισμός παρέμενε ασαφής. Ο Δρ. William Robinson, συγγραφέας της νέας μελέτης και επικεφαλής της Διεύθυνσης Ανοσολογίας και Ρευματολογίας στο Πανεπιστήμιο Stanford, δήλωσε ότι τα νέα ευρήματα λύνουν ένα μεγάλο κομμάτι του παζλ.
«Από τη σκοπιά μας, αυτός είναι ο καθοριστικός κρίκος που έλειπε», είπε ο Robinson.
«Πιστεύουμε ότι ισχύει για όλες τις περιπτώσεις λύκου», πρόσθεσε. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στις ΗΠΑ ζουν με τη νόσο.
Ωστόσο, ο Hoang Nguyen, αναπληρωτής αντιπρόεδρος έρευνας στη Lupus Research Alliance, δήλωσε ότι είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε αν ο μηχανισμός αυτός κρύβεται πίσω από όλες τις περιπτώσεις.
«Παρότι τα στοιχεία είναι ενδιαφέροντα και ενθαρρυντικά, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να αποδειχθεί ότι η σύνδεση με τον EBV ισχύει σε όλε τις περιπτώσεις λύκου», είπε ο Nguyen.
Μια λοίμωξη με τον ιό Έπσταϊν-Μπαρ δεν προκαλεί απαραίτητα συμπτώματα, ιδιαίτερα στα παιδιά, αν και αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία της μονοπυρήνωσης.
Ο ιός μεταδίδεται κυρίως μέσω του σάλιου από το φιλί ή την κοινή χρήση μαχαιροπίρουνων ή οδοντόβουρτσας. Μετά τη μόλυνση, παραμένει μόνιμα στο σώμα, όπου συνήθως επιβιώνει ανενεργός - αν και όχι πάντα.
Η νέα μελέτη δεν είναι η πρώτη που συνδέει τον ιό Έπσταϊν-Μπαρ με αυτοάνοσα προβλήματα. Προηγούμενη έρευνα τον έχει συνδέσει με τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Αν και δεν αποτελεί τον μοναδικό παράγοντα πρόκλησης της νόσου, ο ιός φαίνεται να αποτελεί μέρος μιας αλυσίδας γεγονότων που οδηγούν σε αυτήν.
Ο Robinson είπε ότι ένας παρόμοιος μηχανισμός με αυτόν της νέας μελέτης θα μπορούσε επίσης να συνδέεται με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η νόσος του Crohn, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα.
Φυσικά, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που μολύνονται από τον ιό Έπσταϊν-Μπαρ δεν αναπτύσσουν λύκο, σκλήρυνση κατά πλάκας ή άλλο αυτοάνοσο νόσημα. Ο Robinson ανέφερε ότι πιθανόν μόνο ορισμένα στελέχη του ιού προκαλούν αυτοάνοσες αντιδράσεις.
Για να καθορίσουν τη σχέση αιτίου - αποτελέσματος μεταξύ του ιού και του λύκου, ο Robinson και οι συνεργάτες του επικεντρώθηκαν στα Β κύτταρα - λευκά αιμοσφαίρια που βοηθούν στην καταπολέμηση λοιμώξεων.
Ακόμη και σε υγιείς ανθρώπους, ο ιός Έπσταϊν-Μπαρ παραμένει ανενεργός σε ένα μικρό ποσοστό Β κυττάρων. Όμως στα άτομα με λύκο, τα Β κύτταρα που περιέχουν τον ιό είναι πολύ περισσότερα - 25 φορές υψηλότερα, σύμφωνα με τη νέα έρευνα.
Η μελέτη φωτίζει επίσης μια κατηγορία πρωτεϊνών που ονομάζονται αντιπυρηνικά αντισώματα, τα οποία προσκολλώνται στον πυρήνα των κυττάρων και αποτελούν ένα από τα χαρακτηριστικά του λύκου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο ιός Έπσταϊν-Μπαρ μολύνει και επαναπρογραμματίζει τα Β κύτταρα ώστε να παράγουν αυτά τα αντιπυρηνικά αντισώματα, τα οποία στη συνέχεια επιτίθενται στους ιστούς του σώματος, προκαλώντας τον λύκο.
Ο Robinson δήλωσε ότι τα ευρήματα συμβαδίζουν με άλλες θεωρίες σχετικά με τα αίτια του λύκου - όπως ότι η γενετική ή οι ορμόνες μπορεί να προδιαθέτουν ένα άτομο στη νόσο.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρσι στο περιοδικό Nature διαπίστωσε ότι τα άτομα με λύκο έχουν υπερβολικά πολλά Τ κύτταρα συγκεκριμένου τύπου - άλλη κατηγορία λευκών αιμοσφαιρίων - που σχετίζονται με κυτταρική βλάβη και πολύ λίγα άλλου τύπου Τ κύτταρα που σχετίζονται με την επιδιόρθωση. Ο Robinson είπε ότι ο μηχανισμός της νέας μελέτης θα μπορούσε να ενεργοποιεί αυτήν την απόκριση Τ κυττάρων.
Η νέα έρευνα υποδεικνύει ορισμένες πιθανές επιλογές για τη θεραπεία του λύκου, σύμφωνα με τον Robinson, ο οποίος είναι συνιδρυτής δύο εταιρειών ανάπτυξης φαρμάκων που εξερευνούν θεραπείες για αυτοάνοσα νοσήματα.
Πολλά από τα σημερινά φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του λύκου, όπως τα κορτικοστεροειδή, στοχεύουν γενικά στη μείωση της φλεγμονής. Ο Robinson δήλωσε ότι μελλοντικές θεραπείες θα μπορούσαν να στοχεύουν ειδικά τα Β κύτταρα που έχουν μολυνθεί από τον ιό Έπσταϊν-Μπαρ.
Ωστόσο, ένα εμβόλιο κατά του Έπσταϊν-Μπαρ θα μπορούσε κάποτε να αποτρέπει τις μολύνσεις εξαρχής.
«Ο εμβολιασμός για την προστασία των ανθρώπων από το να μολυνθούν ποτέ από τον EBV θα ήταν η απόλυτη, θεμελιώδης λύση», είπε ο Robinson.
Πηγή: NBC